Polski ład a rynek pracy – co planują rządzący?

15 maja 2021 ogłoszono Nowy Polski Ład, program zmian obejmujący 10 obszarów, czyli najważniejsze aspekty życia Polaków. Owe obszary to m.in. zdrowie, praca, rodzina, czyste powietrze i nie tylko. Szczególnie duże zamieszanie wzbudziły nowe regulacje dotyczące opodatkowania i oskładkowania wynagrodzeń osób zatrudnionych na umowie o pracę i prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Jak Polski Ład wpłynie na rynek pracy?

Najważniejsze założenia Polskiego Ładu

Po zapowiedziach z maja 2021 roku rząd przedstawił projekt ustawy wprowadzającej zmiany w przepisach podatkowych i ubezpieczeniowych. Część zapisów przedstawionych zostało już podczas wstępnej prezentacji. Wiele zmian jest bardzo istotnych zarówno z punktu widzenia zatrudnionych, jak i pracodawców. Na tym etapie nie mamy pewności, jakie przepisy ostatecznie znajdą się w nowych regulacjach i czy na pewno uda się je wprowadzić rządzącym od początku 2022 roku. Wiadomo już, że np. modyfikacje dotyczące opodatkowania wynajmu mieszkań wejdą w życie od 1 stycznia 2023 roku.

Oto istotne zmiany w kwestii podatków i ubezpieczeń zgodnie z założeniami Polskiego Ładu:

• Wyższy drugi próg w skali podatkowej – obecny drugi próg obowiązuje od 2009 roku i wynosi 85 528 zł. Osoby rozliczające się według skali podatkowej płacą od nadwyżki dochodu ponad tę kwotę 32 proc. daniny. Nowy Ład ma to zmienić – wyższy podatek będzie obowiązywać przy dochodach powyżej 120 tys. zł.
• Większa kwota wolna od podatku – według nowych zasad ma wynieść 30 tys. zł i obowiązywać ma wszystkich, którzy rozliczają się według skali podatkowej. Obecnie kwota wolna maleje wraz ze wzrostem zarobków i w ogóle nie obowiązuje w przypadku osiągających dochód powyżej 127 tys. zł.
• Koniec z odliczaniem składki zdrowotnej od podatku – póki co owa składka w większości odliczana jest od podatku dochodowego – Nowy Ład ma to zmienić. Takiego odliczenia już nie będzie. W przypadku pracowników ma się pojawić rozwiązanie, dzięki któremu nie odczują oni tej modyfikacji finansowo, ale dotyczy to wyłącznie tych, których przychód nie przekracza 133 692 zł rocznie. Tak więc dla osiągających wyższy oznacza to  podwyższenie obciążeń podatkowych.
• Oskładkowanie wynagrodzeń członków zarządu – zgodnie z projektem takie wynagrodzenie będzie podlegać obowiązkowi płacenia składki zdrowotnej. Dotychczas tak nie było.

W praktyce w docelowej ustawie, która trafiła do Sejmu wprowadzono wiele poprawek, ale kluczowe kwestie pozostały zgodne z zapowiedziami.

Polski Ład przegłosowany

W piątek 1 października Polski Ład został przegłosowany przez Sejm, a teraz trafi do Senatu. Zgodnie z planem rozwiązania te mają wejść w życia od początku 2022 roku. Oto, jakie są obecne ustalenia:

• Kwota wolna wyniesie 30 tys. zł – to od takiej sumy nie zapłacimy podatku w 2022 roku.
• Podwyższony próg podatkowy – rozliczający się według skali podatkowej zapłacą 32 proc. daniny od nadwyżki ponad 120 tys. zł dochodu.
• Koniec z odliczaniem składki zdrowotnej od podatku.
• Przedsiębiorcy rozliczający się zgodnie z zasadami podatku liniowego zapłacą składkę zdrowotną w wysokości 4,9 proc. dochodów.
• Zmiana wysokości składki w przypadku rozliczających się podatkiem zryczałtowanym – osiągający przychód do 60 tys. zł zapłacą ją w wysokości 9 proc. od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Natomiast w przypadku przychodu od powyżej 60 tys. zł do 300 tys. zł – od 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia.
• Ulga dla klasy średniej – nowe przepisy spowodowałyby podwyższenie obciążeń podatkowych dla średnio zarabiających. Dzięki uldze osiągający dochód od 68,4 tys. zł do 133,6 tys. zł mają na tym nie stracić.
• Zachęta do pracy dla seniorów – pracujący senior, który nie pobiera emerytury, nie zapłaci podatku od dochodów nieprzekraczających 115 tys. zł.

Pamiętajmy, że póki co Polski Ład został przegłosowany przez Sejm, a teraz trafił do Senatu. Jeśli przepisy mają obowiązywać od początku 2022 roku, to ustawa musi zostać ogłoszona przed końcem listopada.

Polski Ład a rynek pracy – co się zmieni?

Zgodnie z zapowiedziami rządzących Nowy Polski Ład powinien przynieść pół miliona miejsc pracy. Trudno jednak z góry zakładać taki scenariusz, gdyż to będzie zależało od przedsiębiorców, którzy nie są przekonani do tych zmian. Szczególnie zwracają uwagę to, że nowe przepisy są skomplikowane i będą się wiązać z podniesieniem obciążeń finansowych.

Zachęcająca dla seniorów może być propozycja osiągania przez nich dochodu w wysokości 115 tys. zł bez opodatkowania. Czy jednak rzeczywiście osoby te będą skłonne do rezygnacji pobierania świadczenia emerytalnego z tego powodu? Jeśli tak, to wtedy mogłoby się to przełożyć na mniejszą liczbę miejsc pracy dla młodych.

Eksperci zwracają również uwagę na nowe zasady działania urzędów pracy. Mają one spowodować, że bezrobotni będą mogli załatwić kwestię ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS – nie będą musieli w ogóle się pojawiać w urzędzie pracy i wielu z nich faktycznie nie będzie mieć żadnej motywacji, aby tam iść. Według danych GUS-u już teraz w Polsce na 16,5 mln pracujących przypada 2 mln osób biernych zawodowo. Zainteresowanie ich zatrudnieniem może być jeszcze trudniejsze – praca z różnych powodów ich nie interesuje.

Wprowadzenie Nowego Ładu miało się wiązać z wyrównaniem obciążeń składkowych osób zatrudnionych na umowie o pracę i tych, którzy wybierali jednoosobową działalność gospodarczą. Do tej pory wiele osób wybierało samozatrudnienie ze względu na niższe składki. Wielu ekspertów przewidywało, że nowe regulacje doprowadzą do znaczącego zmniejszenia się liczby prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Natomiast wprowadzenie ulgi dla klasy średniej może spowodować, że do tego nie dojdzie.

Trudno na razie przewidzieć, jak Nowy Ład wpłynie na rynek pracy. Senat zapowiada zaproponowanie wielu poprawek. Jak ostatecznie będą wyglądać przepisy? Przekonamy się o tym w najbliższych tygodniach.